OSTALI SEMINARSKI RADOVI - KRIMINOLOGIJA - |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PORNOGRAFIJA
Pornografija je društvena pojava čija popularnost raste, a značaj se potcenjuje. Javlja se u raznim oblicima, u pisanom tekstu, u vidu fotografija, skulptura, crteža, animacija i zvukova. Pornografski sadržaj zadire u pitanje morala, privatnosti i ličnih slobada, te kao takav mora biti predmet socioloških i psoholoških istraživanja. Danas se razgovor na ovu temu, u naučnim krugovima, često izbegava. Pornografija je tabuisana. Literatura je oskudna i zaključci često nisu potkrepljeni argumentima. Osim sociologa i psihologa veliku odgovornost imaju i pravnici (pre svega sudije u tužioci) koji moraju jasno odrediti koji elementi pornografskog sadžaja nisu društveno prihvatljivi, tj. nisu u skladu sa zakonom. Kratak osvrt na temu problema pornografije obuhvataće definisanje pojma i njen istorijat. Dalje, odnos pornografije i drugih društveno štetnih pojava i posebna obrada pornografskog filma kao najčešćeg izvora pornografskog materijala danas.
Pojam pornografijeSam termin, pornografija, potiče od grčkoh reči porne- bludnica i graphein- pisati. Milan Vujaklija u svom Leksikonu stranih reči i izraza pornografiju prevodi kao „bestidna književnost u umetnost, a pornografski predmet bi bio onaj koji je bestidno naslikan ili napisan, skaredan.“ (M. Vujaklija, Beograd 1980: 729.)
Sličan prevod nalazimo i kod Bratoljuba Klaića „bestidna, štetna, razvratna literatura, nepristojni bludni crtež, slika“ ( Veliki rječnik stranih riječi, Zagreb 1974: 1403.)Pornografija bi se mogla definisati i kao delo usmereno na podsticanje ili zadovoljenje polnog nagona, dok je delom koje prikazuje ljubavni odnos bez namere da se tim, ma koliko autentičnim i uverljivim opisom potakne pohota, erotsko. Uvodeći termin erotskog sadržaja kao opozita pornografskom moramo ga i definisati. Erotika (grčki eros- ljubav, želja) je sinonim za duševni i osećajni život usredotočen na polnu ljubav. Ona podrazumeva i ljubavni život, čulnost, ljubavnu strast, čak i veštinu vođenja ljubavi. Sam seksualni čin prerasta u erotski onda kada postoji ljubav između dva partnera.
Pod pojmom predmeta pornografske delatnosti možemo podrazumevati predmet koji sadrži pornografski sadržaj ( slike, crteži, poezija, suveniri, kasete... ) i tema, sadržaj kojim je pornografski predmet ispunjen. Posmatrajući drugu definiciju pojma predmeta pornografske delatnosti, uočavamo ponovnu razliku između erotskog i pornografskog. Naime, ukoliko pred sobom imamo, na primer, ženski akt, sve jedno da li je naslikan uljem na platnu ili snimljen foto-aparatom, moći ćemo sa pouzdanošću da tvrdimo da je pred nama likovno delo erotskog karaktera ukoliko naslikana osoba svojim držanjem, pozom, ponašanjem ne manifestuje poziv na polni akt, ili u opšte na polnost. Međutim, ako model, na primer, položajem ruku u odnosu na telo ili izrazom lica direktno asocira prosečnog posmatrača na polni akt odnosno polnost, mi pred sobom imamo delo pornografskog sadžaja. (Lj. Prolić, Pornografija- porok ili kriminal, Beograd 1987: 23.)Usudio bih se da kažem, a potkrepljen mišljenjima mnogih sociologa porodice da pornografski sadržaj u novije vreme, a pre svega u izvesnim okolnostima, može biti koristan. Na primer radi prevazilaženja izvesne rutine, navike u braku, u dugim ljubavnim odnosima ili kod partnera skonih eksperimentisanju ako je to obostrano prihvatljivo.
Istorija pornografije
Pornografija je pojava veoma starog porekla, mada pri izricanju ove konstatacije treba imati u vidu da se ona nije pojavljivala u obliku i obimu kakav danas poznajemo. Koreni sežu čak do u preistorijsko doba, međutim te pećinske crteže teško je okarakterisati kao pornografsko. Još je teže dati im epitet erotskog. Bez obzira na rečeno, pećinski crteži predstavljaju jasan pokazatelj da je zanimanje za polnim uopšte staro koliko i sam čovek.
Kao što znamo reč pornografija grčkog je porekla pa ne čudi što je u Grčkoj bila prilično zastupljena. Pre svega među umetnicima. Pornografski sižei provlačili su se kroz književnost, pozorište (Aristofanov Lizistrat), a najviše ih je sretano u slikarstvu i vajarstvu. Poznato je da su oženjeni muškarci u Grčkoj veliki deo slobodnog vremena provodili u društvu slobodnih žena (hetera) i prostituisanih mladića (efebima, koji su bili privilegija aristokratije). U isto vreme žene, koje su bile zatvorene u kući, predavale su se lezbijskoj ljubavi. Sve ove seksualne devijacije, o kojima će kasnije biti više reči, ozbiljno su poljujale ugled atinske porodice. Isti izvori navode da su ispred gradskih vrata starogrčkih naselja stajali veliki mermerni falusi. Ništa čedniji od Starih Grka nije bio ni Egipat. Iz istorije nam je poznato da su među egipatskim faraonima bili veoma popularni incestoidni odnosi. U ruševinama širom ove imperije pronađeni su brojni reljefi sa erotsko-pornografskim motivima. Vavilon je prednjačio u broju javnih kuća popunjenih ženskim i muškim prostitutkama. Drevni Peruanci su u Južnoj Americi održavali erotične svečanosti koje su duboko zalazile u sferu pornografskog, svojim mnogoljudnim, promiskuitetnim orgijama. Iz antičkog perioda najbolje su očuvani i najbrojniji prizori opscenih sadžaja iz Rima. O seksualnom (ne)moralu drevnih rimljana najbolje svedoči Svetonijeva kjniga Dvadeset rimskih careva u kojoj nisu zapostavljene ni najdrastičnije seksualne perverznosti, od pedofilije, do sadizma i mazohizma.Za razliku od antičke, srednji vek uživa ili pati od reputacije asketskog morala. Zapadnu Evropu obeležila je dominacija katoličke crkve kojoj pripada velika zasluga za stroga društvena pravila. Ipak, neka umetnička dela ne govore u prilog tome. Slika „Radost kupanja“ iz 1480. predstavlja javno kupatilo u kome se nage kupačice zabavljaju muzikom trubadura, ali su istovremeno predmet pozornog posmatranja mladića, dok se na spratu, u posebnim odajama, očigledno odvija logičan nastavak događaja iz kupatila. U Aretinovim „Mudrovanjima“ nailazimo na brojne seksualne, a u Dekameronu, pozorišnom delu Đovani Bokača nastalom u XIV veku, nailazimo na izrazite pornografske detalje.
Ekspanzija pornografske delatnosti u kapitalističkom društvu u kome tek ona i dobija onaj vid i obim kojim skreće na sebe pozornost društva, pa time zavređuje i određen krivičnopravni tretman, posledica je više faktora, ali prevagu svakako imaju sociočoški u odnosu na psihološke. Čak i u onom delu koji se direktno tiče izmene u psihološkoj strukturi ličnosti, primarni uzrok je korenita promena u društvenom životu koja je onda imala odraza i na formiranje karaktera pojedinca, pa i u sferi ponašanja u polnom životu. Demokratizacija društva označila je i demokratizaciju zadovoljavanja svih potreba uključujući tu i seksualne potrebe, na način koji najviše odgovara i društvu i pojedincu. Ekspanziju pornografije u kapitalističkom društvu u velikoj meri duguje i brzom razvoju tehnike. (dr M. Ranković, Seksualnost na filmu i pornografija, Beograd 1979 : 28; Lj. Prelić, Pornografija- porok ili kriminal, Beograd 1987: 63-101.)
Odnos pornografije i drugih društveno štetnih pojavaOd svih društveno negativnih pojava pornografija je očigledno u najbližoj vezi sa prostitucijom. Pornografija i prostitucija spadaju u sferu polnog života, zatim kod obe pojave podsticanje odnosno zadovoljenje polnog nagona isključuje kulturološke elemente, obeležja, humanosti, etike, estetike, obema pojavama je svojstveno da svojim potrošačima omogućavaju zadovoljenje seksualnih potreba sa osobom (ili predmetom) bez ostvarenja normalnog, ljudskog odnosa, uz depersonalizaciju kao bitno obeležje seksualnog partnera (prostitucija) odnosno lica koje pozajmljuje svoju pojavu predmetu pornografskog sadržaja. Ratibor Đorđević u svojoj knjizi o pornografiji tvrdi da kriminalci vode porno-industriju navodeći Lea Kalahana, šefa fortloderdejlske policije, koji kaže da su „knjižare za odrasle“ u Americi, leglo svake vrste kriminala. Takođe, Kal Tomas, potpredsednik za komunikacije , orgabizacije Moralna većina tvrdi : „Tri su stvari koje drže u žovotu sistem organizovanog kriminala. To su prostitucija, distribucija droge i pornografija.“ (R. Đorđević, Pornografija i televizija, Beograd 1997: 36; Lj. Prelić, Pornografija- porok ili kriminal, Beograd 1987: 24-33 )
Ovakvi podaci ne bi trebali da iznenade kada znamo da je reč o predmetima čija su proizvodnja, distribucija i prodaja često polulegalna ili ilegalna te se kao proizvođači često pojavljuju ljudi sa, u najmanju ruku, sumnjivom prošlošću vezanom za kocku, drogu, prostituciju. (S. Marković, Polja, Biznis, rat, pornografija,Novi Sad 2006: 99.)
Seksualni delikventi i pornografija neretko su usko povezani. Glavni razlog tome su seksualne nastranosti kao čest predmet pornografskog sadržaja. Seksualne devijacije su odstupanja u odnosu na normalnu genitalnu seksualnost odraslih, koje društvo, u skladu sa svojim standardima, sankcioniše. Prema psihoanalizi, sve seksualne devijacije ili perverzije, mogu se svrstati u nastranosti u odnosu na seksualni objekt i cilj. U nastavku ćemo navesti najčešće nastranosti i objasniti ih u kratkim crtama:
1. Ekshibicionizam- pokazivanje genitalija partneru, čije učešće, po volji ekshibicionera svedeno na ulogu posmatrača.
2. Voajerizam- podsticanje i zadovoljavanje polnog nagona posmatranjem ljubavne igre ili polnog odnosa trećeg lica
3. Gerontofilija- seksualna perverzija, gde je polni nagon usmeren ka starijim osobama
4. Urolagnija- doživljavanje seksualnog zadovoljstva u bilo kakvom obliku kontakta sa ženskom mokraćom
5. Ekuterstvo- izliv seksualnog zadovoljstva pri slušanju zvukova koji prate seksualni doživljaj drugih ljudi
6. Sodomija- strast prema seksualnom opštenju sa životinjama7. Sadizam- uživanje pri ponižavanju, kažnjavanju i okrutnosti svih vrsta nad nekom osobom, kao i nagon da se na ovaj način dođe do zadovoljstva
8. Mazohizam- Odnosi se na povezanost sladostrašća i podvrgavanja mučenju, odnosno sklonost ka nanošenju fizičkog i duševnog bola partneru, radi postizanja seksualnog zadovoljstva
9. Pedofilija- je osećanje seksualne privlačnosti prema deci istog, suprotnog, ili oba pola. Zbog težine posledica, ovakva nastranost je strogo zakonski kažnjiva u svim zemljama
Prema savremenim shvatanjima homoseksualnost se ne ubraja u seksualne devijacije. Ono je vid seksualne orijentacije. Postoje tri vida društveno prihvatljive seksualne orijentacije. Pojedinac seksualno zadovoljenje može usmeriti prema licima suprotnog (heteroseksualnost), istog (homoseksualnost) ili i jednog i drugog pola (biseksualnost). Neki autori navode i četvrti oblik seksualne orijentacije, odnosno odsustvo seksualne orijentacije ili nedostatak interesovanja i želje za seksom (aseksualnost). Brojevno označavanje ljudi u zavisnosti od njihove seksualne orijentacije vrši se Kinsijevom skalom (0-6) gde nula označava izričitu heteroseksualnost, a šestica izričitu heteroseksualnost.
U zakonu većine zemalja, prikazivanje golih ljudi se ne zove "pornografija", ako isti ne učestvuju u seksualnim radnjama. Kao takvo, ono nije krivično delo. U zakonu mnogih zemalja, međutim, pornografija je ilegalna. Nešto tolerantnije zemlje, kakva je i Srbija, zabranjuju samo pornografski materijal određenog, društveno neprihvatljivog sadržaja. Reč je o vrsti pornografskog sadržaja za koju se veruje da je škodljiva i ne poštuje prava ljudi koji učestvuju u njenom stvaranju ili koji je koriste. Takvom materijalu dodaje se epitet „sramotna“, „bestidna“ (eng. obscene) pornografija. Najčešći primer „bestidne pornografije“ je dečja pornografija za koju je zakon u Srbiji predvideo zakonsku kaznu od jedne do pet godina.
Pornografski filmPornografski ili porno filmovi su oni filmovi koji prikazuju eksplicitne scene seksa, najčešće između muškarca i žene. Ovakvi filmovi nose univerzalnu međunarodnu oznaku XXX koja upozorava potencijalne gledaoce na njihov eksplicitni sadržaj. Procenjuje se da se u svetu godišnje snimi oko dvadeset hiljada pornografskih filmova. Ovaj oblik filmskog izražavanja star je koliko i sam film. Najraniji pornografski film datira još iz 1908. i francuske je produkcije. Moderna psihologija smatra da je gledanje ovakvih filmova u periodu puberteta, kada se javlja interesovanje za suprotni pol i formiraju seksualni afiniteti, psihološki zdravo pod određenim uslovima. Međutim, sve je više ovakvih filmova koji propagiraju izopačene seksualne sklonosti koje se ne mogu uvrstiti čak ni u perverzije.
Prihode od pornografske industrije u Sjedinjenim Državama je teško odrediti. Godine 1970, Savezna studija procenjuje da ukupna vrednost svih porno filmova proizvedenih u Sjedinjenim Državama nije bila viša od deset miliona dolara.Godine 1998, Forester Riserč (Forrester Research), objavila je izveštaj na mreži "sadržaja za odrasle" da je godišnja zarada od ove industrije između 750 miliona i jedne milijarde dolara.
Velika većina pornografskih videa je snimljeno u dolini San Fernando, koja je pionirski region za proizvodnju filmova za odrasle još od 1970-ih. Od tada je postao meta za različite modele, glumce, proizvodne kompanije i raznorazna preduzeća koja su uključena u proizvodnju i distribuciju pornografije.
Zaključak
Kratkim osvrtom na problem pornografije, pre svega kroz njen nastanak i razvoj, uočavamo da pravi oblik dobija tek u XX veku, sa pojavom i razvojem „mas medija“. Danas je to industrija „teška“ nekoliko milijardi dolara i kao takva ona predstavlja važnu privrednu granu. Još je važnije napomenuti da heteroseksualna muška publika, koja čini glavninu tržišta stalno raste. To otvara put novim radnim mestima za mlade žene, najčešće iz siromašnijih zemalja. One su spremne da prihvate rizik da padnu u ruke trgovcima belim robljem da bi poboljšale svoj život, s druge strane, u industrijski razvijenim zemljama postoji tendencija zapošljavanja jevtine radne snage, koja nije prijavljena, i seksualne eksploatacije žena i dece u pornografskoj industriji i prostituciji. Tako dolazimo do pojava, već kvalifikovanih kao društveno neprihvatljive (protivzakonite), o kojima smo govorili u poglavlju IV. Dvadeseti vek postao je plodno tle za razvoj pornografije i zahvaljujući društvenim trendovima, među kojima važno mesto zauzima pomeranje granica seksualnih sloboda. Seksolozi su saglasni da je uzrok poplave pornografskog sadržaja to što su tabui nestali ili ih je ostalo veoma malo. Alarmantan je i podatak da je poslednjih godina broj veoma nasilnih pornografskih filmova u porastu. S obzirom da je te filmove nametnulo tržište, izvesno je da je savremeno društvo u seksualnom ponašanju zastranilo. Još jedan podatak u prilog tome je i da je ugledni debatni klub univerziteta Oksford, koji je imao priliku da čuje mudre reči Vinstona Čerlčila, Ronalda Regana, Majke Tereze, Dalaj-lame, pre nekoliko godina, ugostio i Rona Džeremija, poslednjeg velikana porno industrije. Logičan odgovor institucija na ove događaje trebao bi da sadrži pre svega jasno razlikovanje dozvoljenog i nedozvoljenog sadržaja, donošenje oštrih zakonskih normi u vezi sa nedozvoljenim sadržajem. Zatim, odlučna borba sa onima koji norme ne poštuju i smislena, planska edukacija mladih koji tek formiraju svoje seksualno ponašanje. Kao što smo rekli u poglavlju II pornografski sadržaj može biti koristan, ali samo izuzetno. Treba napomenuti i da neki psiholozi vide edukativni karakter pornografskog sadržaja, dakle, savetuju upotrebu u periodu puberteta, kada se javlja interesovanje za suprotni pol i formiraju seksualni afiniteti. Ipak, nasilan sadržaj i prekomerna konzumacija mogu dovesti do seksualnih devijacija ili aseksualnosti. Na kraju spomenućemo i to da „ublažavanjem“ pornografskog sadržaja, mi ga praktično podvodimo pod pojam erotike, čije smo značenje definisali na samom početku i koji zacelo nije društveno nepodoban.
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski Radovi