OMBUDSMAN | SEMINARSKI RAD IZ PRAVA

OSTALI SEMINARSKI RADOVI
- PRAVO -

Još...

OMBUDSMAN

Ombudsman kao nezavisna institucija koja kontroliše rad izvršnih vlasti radi zaštite ljudskih prava je relativno novijeg datuma. Reč "ombudsman" u švedskom jeziku označava osobu koja „ima sluha za narod".
Ombudsman je institucija švedskog porekla koja je uvedena 1809. godine u cilju kontrole izvršne vlasti od strane parlamenta.
Ombudsman kao parlamentarni poverenik imao je za zadatak da spreči neprimenjivanje zakona od strane upravnih vlasti i kralja, zahvaljujući ovlašćenju da od njih zahteva izveštaje o primeni zakona, kao i ovlašćenja da pokreće odgovarajuće postupke radi utvrđivanja odgovornosti upravnih službenika.
Proteklo je više od 100 godina do momenta kada je uspostavljena u još nekoj državi izuzev Švedske. Tokom druge polovine XX veka, naročito u njegovoj poslednjoj četvrtini, došlo je do prave ekspanzije ombudsmana u mnogim državama, tako da danas ovaj organ postoji u više od dve trećine država članica Organizacije Ujedinjenih Nacija.
Nadležnosti i funkcije institucije ombudsmana su u tom periodu postepeno modifikovane jačanjem njene uloge u zaštiti i unapređenju ljudskih prava, tako da je danas smisao postojanja ombudsmana praktično neodvojiv od zaštite ljudskih prava.
Danas je ombudsman inokosni državni organ koji se stara o zaštiti i unapređenju ljudskih sloboda i prava.

OMBUDSMAN U SVETU

U zakonodavstvima širom sveta normirane su različite organizacije ove institucije ( u Austriji je ova institucija kolegijalno telo) kao i različiti nazivi za ombudsmana:

- branilac naroda- Defensor del pueblo u zemljama španskog govornog područja, kao što su Španija, Argentina, Peru i Kolumbija.
- parlamentarni zastupnik za administraciju - Parliamentary Commissioner for Administration, Šri Lanka, Velika Britanija.
- zaštitnik stanovnika - Protecteur du Citizen, Kanada.
- branilac građana - Difensore Civico, Italija.
- zaštitnik građana u Srbiji.

Od momenta kada se institut ombudsmana pojavio on je u stalnoj ekspanziji, i njegov uticaj je sve veći i veći.

OMBUDSMAN U SRBIJI I AP VOJVODINI

Institucija ombudsmana je u pravni sistem Autonomne Pokrajine Vojvodine i Srbije prvi put uvedena 2003. godine, uspostavljanjem Pokrajinskog ombudsmana kao nezavisne i samostalne institucije koja štiti ljudska prava kontrolom nad zakonitošću, celishodnošću i efikasnošću rada organa uprave i drugih nosilaca upravnih i javnih ovlašćenja.
U pravni poredak Republike Srbije institucija Zaštitnika građana uvedena je 2005. godine kada je donet Zakon o Zaštitniku građana. Postojanje ove institucije potvrđeno je i Ustavom Republike Srbije iz 2006. godine. Zaštitnika građana bira i razrešava Narodna skupština Republike Srbije, kojoj je ombudsman dužan da podnosi godišnje izveštaje o radu. Sadašnji, prvi republički zaštitnik građana Saša Janković, stupio je na dužnost 23.07.2007. godine polazući zakletvu pred Narodnom skupštinom.
Pokrajinski ombudsman je uveo i neke novine u način rada državnih institucija u oblasti ljudskih prava i među prvima pokrenuo neka ranije zanemarena pitanja. Tako je aktivnosti usmerene na podizanje svesti javnosti o ozbiljnosti nasilja u porodici kao vida kršenja ljudskih prava, kao i na povezivanje i koordinisanje institucija u Vojvodini radi suzbijanja porodičnog nasilja započeo još krajem 2004. godine. Do tada pojava van fokusa interesovanja institucija i javnosti postala je tema kojoj se posvećuje sve više pažnje.
Krajem 2007. godine tim stručnjaka je, uz podršku Pokrajinskog ombudsmana i Pokrajinskog sekretarijata za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova, pripremio strategiju za suzbijanje nasilja u porodici u Vojvodini za period 2008-2012, koja se trenutno nalazi u skupštinskoj proceduri.
Ombudsman je i nosilac projekta „Ombudsman kao medijator“ u okviru kojeg je, uz podršku Vlade Kraljevine Norveške i u saradnji sa Nansen dijalog centrom iz Norveške, tokom prve dve godine trajanja projekta, veštinama medijacije obučio oko 140 osoba, usmerenih na medijaciju u zajednici. U saradnji sa novosadskom kancelarijom
Helsinškog odbora za ljudska prava Srbije, Pokrajinski ombudsman je realizovao projekat „Pravo na prava“ u okviru kojega je sa učenicima određenih razreda u svim osnovnim i srednjim školama u Vojvodini (ukupno oko 450 škola) tokom školske godine realizovano po 6 radionica na različite teme u oblasti ljudskih, prvenstveno, dečjih prava.

Institucija ombudsmana i njeno uvođenje u pravni prostor Republike Srbije predstavlja jasan znak i jedan je od ključnih dokaza da je i na ovim prostorima prihvaćen evropski orijentisan demokratski razvoj društva i države. Ustanovljenje institucije ombudsmana čija se uloga sastoji u tome da se, kao nezavisaan i samostalan državni
organ, bavi unapređenjem i zaštitom ljudskih prava i sloboda pokazuje da je u Republici Srbiji, odnosno u AP Vojvodini jasno istaknuta namera poštovanja, zaštite i unapređenja prava koja su slepa za boje i pravac, koja ne poznaju ni desno ni levo, nego samo ono što je ljudsko.
U okviru ove materije institucija Pokrajinskog ombudsmana u svom radu postupa po predstavkama građana koji smatraju da su njihova prava povređena, ili da je došlo do nepravilnosti u radu organa uprave. Osim toga, Pokrajinski ombudsman je ovlašćen da i po službenoj dužnosti (ex officio) istražuje potencijalna kršenja ljudskih prava i nepravilnosti u cilju povećanja pravne sigurnosti i bolje zaštite prava građana.
U kancelariji Pokrajinskog ombudsmana pored samog Ombudsmana, postoji još pet zamenika, od kojih su dva zamenici opštih nadležnosti. Poslovi koje obavlja zamenik opštih nadležnosti definisani su dvostruko:
-zamenici su nadležni da obavljaju poslove koje Odluka o Pokrajinskom ombudsmanu predviđa za Pokrajinskog ombudsmana, izuzev poslova koji su rezervisani isključivo za Pokrajinskog ombudsmana, dok je istovremeno njegova nadležnost i negativno određena u odnosu na poslove koji su prvenstveno vezani za zaštitu prava nacionalnih manjina, ravnopravnost polova i prava deteta (što, naravno, ne znači da se u svom radu ne susreće i sa tim pitanjima).
Ovako definisana nadležnost za posledicu ima činjenicu da se najveći broj predstavki podnesenih Porkajinskom ombudsmanu odnosi na pitanja koja se nalaze u delokrugu opštih nadležnosti.

DELATNOST ZASTUPNIKA GRAĐANA

Zaštitnik građana postupa u okviru Ustava, zakona, drugih propisa i opštih akata kao i ratifikovanih međunarodnih ugovora i opšteprihvaćenih pravila međunarodnog prava. Posebnu pažnju posvećuje zaštiti: prava pripadnika nacionalnih manjina, prava deteta, prava osoba sa invaliditetom, prava lica lišenih slobode i ravopravnosti polova.
On postupa po pritužbi građana (usmenoj ili pismenoj pritužbi Službi zaštitnika građana, koja po pravilu ne sme biti anonimna, i mora biti krajnje sredstvo) ili po sopstvenoj inicijativi, po pitanjima vezanim za nepropisan rad: organa uprave, republičkog javnog pravobranioca, odnosno organa i organizacija koja vrše javna ovlašćenja. Pritom se u
obzir uzima i obaveza navedenih organa da pri postupanju sa strankama postupaju sa savesnošću, stučnošću, nepristrasnošću, delotvornošću, uz etičnost i neizbezno poštovanje dostojanstvenosti stranke.
Po pažljivo razmotrenoj pritužbi zaštitnik građana je ovlašćen da na uviđene propuste upozori nadlezne organe i zatraži od njih da propuste isprave. Ukoliko to ne učine on može preduzeti radikalnije mere kao što su obaveštavanje Skupšine, Vlade i javnosti, odnosno preporučivanje da se utvrdi odgovornost rukovodilaca organa uprave.
Osim ovog procesnog ovlašćenja zaštitnik građana ima pre svega savetodavna ovlašćenja u oblasti unapređenja ljudskih prava, delujući preventivno i edukativno. Zaštitnik građana nije ovlašćen da kontroliše rad predsednika Republike, Vlade, Narodne skupštine, Ustavnog suda i sudova i javnog tizilaštva.
Opšta nadležnost ombudsmana obuhvata sledeće pritužbe i žalbe gađana:
-pritužbe građana u odnosu na nadležnosti Pokrajinskog ombudsmana odnose se na rad inspekcijskih službi, posebno građevinske i komunalne, kako opštinske tako i pokrajinske
-najviše pritužbi je na rad opštinskih i republičkih organa vlasti u vezi sa pitanjem službene upotrebe jezika i pisama. Pomenuti organi vlasti u mnogim slučajevima nedosledno primenjuju propise koji regulišu službenu upotrebu jezika i
pisama nacionalnih zajednica, najčešće na štetu pripadnika nacionalnih manjina.
- pritužbe u oblasti zaštite prava deteta odnose se na siromaštvo i probleme u vezi sa njim (npr. prava na materijalno obeštećenje porodice, dečjeg dodatka, itd.), na postupke centara za socijalni rad (najčešće u vezi procene roditeljskih sposobnosti), te škole (od organizcije rada sa decom i odnosa nastavnika i dece, do vršnjačkog nasilja).
Primetan je porast broja neposrednog obraćanja dece, što govori i o tome da je korpus njihovih znanja koja se tiču dečjih prava dosegao kritičnu tačku na osnovu koje sami procenjuju nedoslednosti i kršenja.
-žene se najčešće žale zbog problema u vezi sa radnim odnosima, penzijama i socijalnim davanjima, zbog nerešenog stambenog pitanja i loših uslova stanovanja, siromaštva, tačnije nezaposlenosti, nedovoljnih prihoda. Ipak, najviše pritužbi odnosi se na porodične probleme zbog razvoda braka i poveravanja dece i nasilja u porodici. U poslednje vreme sve su češće žalbe zbog uznemiravanja na poslu (mobinga).

ZAKLJUČAK

" Ombudsman", "zaštitnik građana", "čuvar zakonitosti" je kontrolna institucija koja vrši nadzor nad radom pre svega organa državne uprave, javnih službi, organa lokalne samouprave, dakle nad radom onih subjekata koji neposredno odlučuju o pravima i obavezama građana, a čijim radom, odnosno neradom mogu biti povređena nečija
zagarantovana prava ili slobode.
To nije ni organ uprave, ni sudski, ni zakonodavni organ, kao ni organ instancione pravne kontrole i zato nema ovlašćenja da donosi meritorne odluke o pravima i obavezama građana, a njegove intervencije nemaju pravno obavezujuću snagu.
Njegova aktivnost se ispoljava u obliku mera upozorenja, ukazivanja, davanja mišljenja, predloga i inicijativa. On predstavlja specifičan vid spoljne, javne kontrole rada pre svega uprave, u funkciji zaštite i unapređenja ostvarivanja sloboda i prava čoveka, pri čemu deluje autoritetom svoje javne funkcije.

BIBLIOGRAFIJA

preuzmi seminarski rad u wordu » » »

Besplatni Seminarski Radovi